Biuletyn Informacji Publicznej Biuletyn Informacji Publicznej
Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej
Elektroniczne biuro obsługi mieszkańca

SZUKAJ

Grupa: SZUKAJ
Nazwa pozycji: „POZYSKAĆ DOBREGO” - STRZYŻOWSKA PROMOCJA PUBLIKACJI INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ O PROFESORZE FRANCISZKU CHRAPKIEWICZU.
Data publikacji: 2009-02-18
12 lutego 2009 r. o godz. 17 00 w Domu Kultury „Sokół” w Strzyżowie odbyła się prezentacja książki „Pozyskać Dobrego. Wywiad PRL wobec Franciszka Chrapkiewicza i jego rodziny”, wydanej przez Instytut Pamięci Narodowej w Rzeszowie przy udziale Powiatu Strzyżowskiego i Gminy Strzyżów. W spotkaniu autorskim udział wzięli Profesor Franciszek Chrapkiewicz - Chapeville, autorzy książki: Anna Fara, Piotr Szopa, dr Robert Witalec, przedstawiciele władz powiatu i gminy Strzyżów, słuchacze Strzyżowskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz mieszkańcy Strzyżowa i okolic. Specjalnie na tę uroczystość przyjechała także rodzina profesora Chrapkiewicza. Rozpoczynając spotkanie, Dyrektor Domu Kultury „Sokół” w Strzyżowie Pani Jadwiga Skowron serdecznie przywitała gości oraz zgromadzonych na sali, a następnie krótko scharakteryzowała sylwetkę Pana Profesora Chrapkiewicza – Chapeville, przedstawiając go jako osobę niezwykłą. Pani Dyrektor mówiła m.in.: „Profesor Franciszek Chrapkiewicz, przy jego wielkości i pozycji w świecie, jest osobą bardzo skromną, serdeczną i ciepłą. Dla mnie osobiście jest Noblistą” Następnie głos zabrali autorzy książki, na co dzień pracownicy Oddziału IPN w Rzeszowie. Pan Piotr Szopa – mieszkaniec Strzyżowa i współautor publikacji scharakteryzował wykonaną pracę w następujący sposób: „Książka poświęcona działaniom wywiadu PRL wobec Franciszka Chrapkiewicza i jego rodziny zawiera wiele nieznanych dotąd faktów. Mieszkańcom Ziemi Strzyżowskiej przybliży ona postać naukowca o światowym znaczeniu wywodzącego się z Godowej oraz (a może przede wszystkim) pokaże formy działania służb bezpieczeństwa w totalitarnym państwie”. Główny zakres merytoryczny publikacji przedstawił w swojej prezentacji dr Robert Witalec. Z jego wystąpienia dowiedzieliśmy się m.in., że zaciekawienie „bezpieki” osobą tego wybitnego naukowca pochodzącego z Godowej rozpoczęło się po kontroli listów osób starających się o wyjazd za granicę, kiedy to Departament I MSW w Rzeszowie stwierdził, iż: „w pobliżu Paryża w jakimś ośrodku atomowym pracuje „Dobry”, który na terenie Godowej posiada siostrę”. Wówczas aparat bezpieczeństwa zainteresował się szerzej życiorysem Franciszka Chrapkiewicza, wybitnego biochemika, pracującego w Centrum Badań Energii Atomowej w Saclay pod Paryżem. Przeprowadzono wywiad środowiskowy na temat rodziny Franciszka Chrapkiewicza. Funkcjonariusze służby bezpieczeństwa PRL postanowili wykorzystać w swoich działaniach tragiczne wydarzenia z życia profesora, kiedy to w 1944 r. zginęli jego rodzice. Wobec rodziny Chrapkiewiczów wykorzystano cały arsenał środków operacyjnych: m.in. fałszowanie dokumentów, szantaż, a nawet aresztowanie siostry Profesora - Teresy. Wszystkie działania miały na celu zwerbowanie znanego na całym świecie naukowca. W ten sposób Departament I MSW chciał uzyskiwać informacje o badaniach nad bronią atomową i środkami przeciwpromiennymi oraz mieć dostęp do wyników doświadczeń fizjologicznych, które były prowadzone na zlecenie wojska. Wg świadectwa autorów publikacji, wywiedzionego na podstawie zgromadzonych dokumentów służby bezpieczeństwa, pomimo ogromnej presji wywieranej na niego i jego rodzinę, Franciszek Chrapkiewicz nie dał się złamać, w związku z czym sprawę o kryptonimie „ Dobry III ” złożono do archiwum. W latach osiemdziesiątych ponownie zainteresowano się osobą Chrapkiewicza – wtedy już wieloletniego dyrektora Instytutu Jacques'a Monoda w Paryżu – wiodącej instytucji naukowej, zajmującej się biologią molekularną we Francji. Prowadzono przeciw niemu operację o kryptonimie „ Hrabia”. Gromadzono wówczas informacje na temat badań prowadzonych przez jego instytut. I tym razem zamierzenia „bezpieki” zakończyły się fiaskiem. Sprawę zakończono, a materiały przekazano do archiwum. Na podstawie tych właśnie zachowanych dokumentów, rozmów z jej głównymi bohaterami oraz relacji świadków wydarzeń, autorzy stworzyli publikację „Pozyskać Dobrego”. Jest to pierwsze opracowanie ukazujące na przykładzie losów polskiego naukowca – emigranta metody i środki, jakimi posługiwał się aparat bezpieczeństwa PRL w celu werbowania tajnych współpracowników. Książka składa się z trzech części. W pierwszej przedstawiono działania aparatu bezpieczeństwa wobec Franciszka Chrapkiewicza i jego rodziny. Omówiono w niej sprawy o kryptonimach „Dobry III” i „Hrabia”. Przeprowadzono też szczegółową analizę dokumentów zgromadzonych w aktach w/w. spraw. Druga część zawiera 103 dokumenty, obrazujące mechanizmy działań aparatu bezpieczeństwa. Trzecia zawiera fotografie Profesora Franciszka Chrapkiewicza, jego siostry, funkcjonariuszy „bezpieki” oraz fotokopie niektórych dokumentów. W trakcie wystąpienia autorów na sali rozgorzała dyskusja. Padło wiele trudnych pytań, dotyczących m.in. wydarzeń z okresu II wojny światowej. Profesor ze spokojem odpowiadał na pytania. Oprócz tego przedstawił wydarzenia, o których nie było mowy w książce. Czytał także fragmenty niepublikowanych dokumentów, dotyczących sprawy jego pozyskania przez aparat bezpieczeństwa. W dyskusji głos zabrał Starosta Strzyżowski Pan Robert Godek, zwracając uwagę na przełomowe znaczenie ukazania się tej publikacji oraz wynikającą z tego potrzebę działania Instytutu Pamięci Narodowej - także na poziomie lokalnym. Słowa podziękowania dla Profesora oraz twórców książki przekazał Pan Burmistrz Marek Śliwiński. Wyraził także wdzięczność dla Profesora Chrapkiewicza za wieloletnią pomoc udzielaną przez Profesora Towarzystwu na Rzecz Rehabilitacji Zdrowotnej jego imienia w Strzyżowie. Na zakończenie spotkania Pani Dyrektor Jadwiga Skowron podziękowała wszystkim za przybycie i wręczyła kwiaty Panu Profesorowi a także autorom książki. Promocję książki zakończyło podpisywanie egzemplarzy publikacji przez Profesora Franciszka Chrapkiewicza oraz jej autorów. [Informacje i zdjęcie - dzięki uprzejmości Pani Jadwigi Skowron – oprac. A. Zielińska]


Osoba publikująca: Marcin Kołodziej
Data publikacji: 2009-02-18

Załączniki

  • Ilość pobrań: 0